Trong đó, XK tôm tăng 8,5%; cá tra tăng 5,6%; cá các loại khác tăng 16,6%; cua ghẹ và giáp xác khác tăng 16,5%. Còn nhóm sản phẩm hải sản XK đầu năm nay, giá trị XK cá ngừ giảm 4%, mực, bạch tuộc giảm gần 7% so với cùng kỳ năm 2015. Tính chung, tổng XK thủy sản trong hai tháng đạt 915,6 triệu USD, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước.

Tôm: Hai tháng đầu năm 2016, giá trị XK tôm đạt 378,4 triệu USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Sở dĩ XK tôm trong hai tháng đầu vẫn tăng là do giá trị XK tại một số thị trường chính giảm nhẹ: EU giảm 1,8%; Nhật Bản giảm 2,4%; Hàn Quốc giảm 0,6%, Canada giảm 17,3%; còn một số thị trường như: Mỹ tăng 24,8%, Trung Quốc - Hongkong tăng 36,5% so với cùng kỳ năm trước. 2 tháng đầu năm nay, Mỹ và Trung Quốc - Hongkong là hai thị trường “sáng” nhất trong bức tranh XK tôm. Từ vị trí thứ 4 trong top 5 thị trường XK lớn nhất (gồm: Mỹ, Nhật Bản, EU, Trung Quốc - Hongkong và Hàn Quốc) năm 2015, Trung Quốc - Hongkong vươn lên đứng thứ 2 (sau Mỹ) với giá trị XK đạt 64,8 triệu USD, chiếm 17,1% tổng XK.

Còn với thị trường Mỹ, ngay từ tháng 9/2015, khi Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố kết quả cuối cùng rà soát hành chính lần thứ 9 (POR9) thuế chống bán phá giá tôm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam giai đoạn từ 01/2/2013 đến 31/01/2014. Theo đó, mức thuế trung bình 0,91% đã giảm so với kết quả sơ bộ 0,93% công bố hồi tháng 3/2015 và giảm mạnh so với mức thuế 6,37% của kỳ xem xét lần trước POR8, nhiều DN dự báo, XK tôm sang Mỹ sẽ tăng dần. Tuy nhiên, kết thúc năm 2015, tổng giá trị XK tôm sang Mỹ vẫn giảm 25,3% so với cùng kỳ năm trước. 2 tháng đầu năm nay, XK tôm sang thị trường Mỹ  mới bắt đầu tăng khả quan so với cùng kỳ năm ngoái.

Cá tra: Xuất khẩu cá tra 2 tháng đầu năm đạt 237,35 triệu USD, tăng 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả xuất khẩu vẫn lạc quan 2 tháng đầu năm là do giá trị XK sang một số thị trường lớn vẫn tăng: Mỹ tăng 14,7%; EU tăng 0,4%; Trung Quốc - Hongkong tăng 32,6%; ASEAN tăng 9,8% và Brazil tăng 642,7% so với cùng kỳ năm trước. Hiện nay, tình hình XK cá tra sang thị trường XK lớn nhất Mỹ (chiếm 23,6% tổng XK) vẫn diễn ra bình thường và không bị ảnh hưởng bởi Chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA). Mặc dù, 45 nhà máy chế biến đủ điều kiện XK sang thị trường này theo công bố của USDA đang cố gắng gia tăng lượng đơn hàng, kết nối liên tục với bạn hàng Mỹ nhưng số lượng DN XK còn trụ lại được còn rất ít. Các DN XK cá tra đang chờ đợi phán quyết cuối cùng mức thuế chống bán phá giá lần thứ 11 (POR11) giai đoạn từ 1/8/2013 đến 31/7/2014 của Bộ Thương mại Mỹ (DOC). Nếu mức thuế CBPG tại thị trường này cao hơn nữa, dự báo XK cá tra sang Mỹ sẽ giảm tiếp.

Hải sản: XK hải sản 2 tháng đầu năm đạt gần 299,9 triệu USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. XK cá biển khác loại khác (trừ cá ngừ) đạt 155,6 triệu USD, tăng 16,6%, cua ghẹ và giáp xác khác đạt 18,3 triệu USD, tăng 16,5% so với cùng kỳ năm 2015. Tuy nhiên, 2 tháng đầu năm nay, giá trị XK cá ngừ giảm 4,8%, đạt 60,7 triệu USD, trong đó cá ngừ chế biến mã HS 16 giảm 24% so với cùng kỳ năm ngoái. XK cá ngừ sang một số thị trường lớn giảm: Mỹ giảm: 0,4%; EU giảm 11,5%; ASEAN giảm 13,7%; Nhật Bản giảm hơn 20% so với cùng kỳ năm 2015.

Xuất khẩu thủy sản trong năm 2016 dự báo khó có thể tăng trưởng mạnh vì tình hình XK phần lớn các sản phẩm XK chủ lực đều khó khăn về thị trường và rào cản thương mại. Đứng trước TPP và các FTA, các DN đã nhìn thấy những cơ hội nhưng những thách thức ban đầu không dễ dàng vượt qua. Những ưu đãi về thuế quan và thị trường rộng mở nhưng những khó khăn phải đối mặt đã khiến các DN XK chật vật trong cả năm 2015 và dự báo cả năm 2016. Tuy nhiên, bài toán tái cơ cấu đặt ra cho toàn ngành và bộ máy quản trị của doanh nghiệp khi đã được giải đáp thì thích nghi và phát triển cơ hội là điều tất yếu trong xu thế XK thủy sản trong những năm tới.

Tạ Hà

Vasep