Cà phê, hạt tiêu, hạt điều, thủy sản, gỗ và sản phẩm gỗ tiếp tục là ngành hàng có sự gia tăng cả về sản lượng cũng như giá trị. Các mặt hàng chủ lực gồm: Gạo, cao su, chè, sắn và các sản phẩm sắn có xu hướng sụt giảm do phải tìm kiếm và mở rộng thị trường mới trong việc giảm áp lực phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.
Ông Nguyễn Xuân Hồng, Phó Ban chỉ đạo phát triển thị trường xuất khẩu rau, hoa, quả, Bộ NN&PTNT cho biết, đến nay, nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam đã xuất khẩu vào các thị trường khó tính trong Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Riêng bưởi da xanh, thanh long đã có mặt tại 40 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, sản lượng xuất khẩu thanh long tươi trong năm qua đạt 326.000 tấn, với giá trị xuất khẩu hơn 200 triệu USD. Chỉ tính riêng trong 3 tháng đầu năm nay, đơn giá xuất khẩu thanh long sang thị trường Canada tăng mạnh, đạt khoảng 2.300 USD/tấn, tăng 15,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo ông Nguyễn Xuân Hồng, để tiếp tục đạt mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản các doanh nghiệp cần thay đổi cách tiếp cận, duy trì và phát triển những thị trường truyền thống thông qua việc nâng cao chất lượng và giá trị các mặt hàng nông sản mà Việt Nam có lợi thế xuất khẩu. Mặt khác phải tăng cường đầu tư cho công nghệ chế biến sau thu hoạch các mặt hàng nông sản.
“Doanh nghiệp cần tăng cường đầu tư cho công nghệ chế biến các mặt hàng nông sản trong nước. Đơn cử là có thể xây dựng các nhà máy sản xuất xăng sinh học Ethanol sử dụng nguyên liệu từ sắn lát trong nước, hoặc sử dụng các dăm gỗ trong lĩnh vực lâm nghiệp để chế biến các sản phẩm đồ gỗ thay cho việc nhập khẩu các mặt hàng này”, ông Hồng nêu giải pháp.
Chế biến thủy sản đem lại kim ngạch cao trong xuất khẩu. (Ảnh: Minh Long)
Nhờ áp dụng công nghệ chế biến và đẩy mạnh xúc tiến thương mại, nhiều DN đã thành công trong việc tìm kiếm thị trường mới cho nông sản. Nếu như cá ngừ đại dương mới chỉ tiêu thụ ở thị trường trong nước thì mới đây qua xúc tiến thương mại tỉnh Bình Định đã ký kết với công ty Kato Group của Nhật Bản xuất khẩu mẻ cá ngừ đầu tiên sang thị trường này. Ngoài ra, hơn 20 tấn vải quả áp dụng công nghệ màng tế bào đã thâm nhập được thị trường Nhật Bản trong năm nay.
Theo TS. Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, trong hoạt động xuất khẩu, công tác xúc tiến thương mại luôn được xem là khâu then chốt trong việc phát triển thị trường và phải được thực hiện cả ở tầm vĩ mô và vi mô.
Theo đó, doanh nghiệp cần chủ động hơn trong việc khai thác các thị trường mới để tránh rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường như Trung Quốc. Trong đó, các thị trường mới nổi ở khu vực Trung Đông, châu Phi với nhu cầu nhập khẩu rất lớn các mặt hàng nông sản của Việt Nam là cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
“Muốn đảm bảo được thị trường trước hết phải nắm vững được kết cấu, hiểu rõ sức mua cũng như kênh tiêu thụ của thị trường. Trong đó phải trả lời được câu hỏi: Ai, chuỗi giá trị nào sẽ là người tiêu thụ sản phẩm của mình? Đối với thị trường Trung Quốc, chúng ta chỉ biết bán sản phẩm đến biên giới nhưng ai trung gian, ở đâu chúng ta vẫn không biết. Một thị trường như thế có thể tốt ngày hôm nay nhưng ngày mai chưa chắc đã an toàn”, TS. Đặng Kim Sơn phân tích.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết, hiện Bộ đã và đang chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát các thị trường và phối hợp với các Bộ, ngành liên quan làm việc với các Hiệp hội, doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, hỗ trợ, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất; rà soát và thông tin kịp thời về tình hình thị trường để có sự điều chỉnh phù hợp quy mô sản xuất.
“Bộ tiếp tục giải quyết tháo gỡ những khó khăn của doanh nghiệp, thích ứng với những biến đổi của thị trường, để cố gắng cao nhất duy trì thị trường và tốc độ tăng trưởng của ngành trong năm nay theo mục tiêu mà Trung ương và Chính phủ giao cho ngành nông nghiệp là năm nay phải tăng trưởng GDP 3%. Tiếp đó là tập trung vào nâng cao chất lượng của ngành chính là những đột phá về tái cơ cấu ngành”, Thứ trưởng Hà Công Tuấn chỉ rõ.
Trong những năm qua, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản luôn chiếm tỷ trọng gần 20% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của cả nước. Một số mặt hàng nông sản của Việt Nam hiện chiếm giữ vị thế cao trên thị trường quốc tế như hạt điều, hạt tiêu, gạo, cà phê, chè…
Nhiều mặt hàng khác cũng đang có tiềm năng tăng trưởng xuất khẩu trong tương lai như các loại rau, củ, quả, hoa tươi nhất là khi Hiệp định Đối tác Kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) được ký kết thời gian tới./.
