Ảnh: agfax.com​

Bài viết phân tích tác hại của độc tố mấm mốc Deoxynivalenol trên cá hồi cầu vồng và các biện pháp mới chuẩn đoán ngộ độc nấm mốc trên cá.

Sự tăng trưởng trong tương lai của ngành nuôi trồng thủy sản phụ thuộc vào khả năng thay thế bột cá bằng các nguyên liệu khác khả thi về mặt kinh tế và thân thiện với môi trường. Trong vài năm qua, ngành công nghiệp này đã tập không ngừng nỗ lực tìm kiếm các nguồn protein thay thế để thay thế bột cá trong thức ăn thủy sản. 

Nhiều lựa chọn thay thế mới như bột côn trùng, bột tảo (Nannochloropsis salina và Chlorella pyrenoidosa) hoặc protein đơn bào. Tuy nhiên, chi phí cao và tính sẵn có hạn chế đang là những thách thức khó vượt qua với những nguồn protein thay thế mới này. Nguồn nguyên liệu thay thế dựa trên thực vật dường như là một trong những giải pháp đầy hứa hẹn và khả thi nhất, nhưng một vấn đề phổ biến phát sinh từ việc sử dụng nguyên liệu thực vật trong thức ăn thủy sản là sự hiện diện của độc tố nấm mốc.

Độc tố nấm là các chất chuyển hóa thứ cấp độc hại được sản xuất bởi một số loài nấm mốc như Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus, độc tố nấm mốc này có thể tồn tại trong sản phẩm thức ăn trước hoặc sau khi chế biến, trong quá trình vận chuyển hoặc bảo quản. Độc tố nấm là một vấn đề lớn trên toàn thế giới bởi chúng có thể gây ra các ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người và giảm năng suất của quá trình nuôi.

Deoxynivalenol (DON) là một trong số hơn 400 độc tố nấm mốc được xác định cho đến nay. DON được sản xuất bởi nấm Fusarium , thường phát sinh tại ruộng đồng hơn là trong điều kiện bảo quản. DON được chuyển tải từ nguyên liệu gốc thực vật đến nguyên liệu thức ăn thủy sản, vì độc tố nấm mốc trong thực vật thường không bị phá hủy trong hầu hết các hoạt động chế biến.

Tác dụng độc hại của DON được mô tả rõ ràng và cụ thể đối với động vật nuôi trên cạn, tuy nhiên, rất ít biểu hiện được biết đến với động vật thủy sinh. 

Trong trường hợp DON trên cá, không có dấu hiệu cận lâm sàng khác biệt rõ ràng về độc hại DON (tức là không có tổn thương / bệnh lý khác biệt) được mô tả, ngoại trừ bỏ ăn và giảm lượng thức ăn. Để hiểu được lý do đằng sau việc thiếu biểu hiện lâm sàng, mục đích của nghiên cứu là đánh giá và làm sáng tỏ tác động của DON lên cá hồi cầu vồng.

Chẩn đoán tốt hơn ngộ độc nấm (mycotoxicoses) trên cá.

Sự khác biệt trực quan của cá hồi cầu vồng trong sự tăng trưởng giữa ba phương pháp điều trị chế độ ăn uống (Không nhiễm, 4,714 ± 566 và 11,412 ± 1,141 µg / kg, từ trái sang phải). Cá thể hiện trong hình là ví dụ về sự khác biệt tăng trưởng được tìm thấy trong các nhóm thử nghiệm khác nhau. Không có dấu hiệu lâm sàng nào được quan sát, ngoại trừ chứng giảm ăn nổi bật ở DON 11 (bên phải).

Các tác giả quan sát thấy ô nhiễm DON dường như ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa axit amin thiết yếu. Trong nghiên cứu này, người ta quan sát thấy rằng DON ảnh hưởng đến trypsin, và do đó, trypsin có thể ảnh hưởng đến mức insulin, mà cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thu axit amin. Ảnh hưởng của DON ở con đường này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc giảm hiệu suất tăng trưởng.

Việc giảm lượng thức ăn vào cũng được làm sáng tỏ ở công việc hiện tại và polypeptide kích hoạt cyclase adenylate (PACAP), một chất điều chỉnh thần kinh nội tiết, dường như bị ảnh hưởng bởi việc ngộ độc DON. PACAP đóng một vai trò quan trọng và trực tiếp trong việc điều chỉnh lượng thức ăn và sự tăng cường của nó khi bị ngộ độc DON. Hơn nữa, PACAP làm giảm đáng kể tần số của sóng vận động đường ruột, điều này cũng có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu chất dinh dưỡng.

Khía cạnh tò mò nhất của lượng DON là thiếu các triệu chứng, đặc biệt là khi so sánh với các loài vật nuôi cũng bị ảnh hưởng bởi việc uống DON. Trong nghiên cứu này, nó đã được chứng minh lần đầu tiên trong cá hồi cầu vồng mà DON được chuyển hóa thành DON-3-sulfate, ít độc hơn DON. Sự hình thành DON-3-sulfate có thể giúp giải thích sự vắng mặt của các dấu hiệu lâm sàng chính trong cá hồi cho ăn DON, khi việc tiếp xúc với DON được giảm thiểu.

Việc phát hiện DON-3-sulfate như một chất chuyển hóa cá hồi mới lạ làm cho nó trở thành một dấu ấn sinh học tiềm năng của việc tiếp xúc với DON, giúp nông dân chẩn đoán tốt hơn việc ngộ độc nấm DON.

Những phát hiện này được mô tả trên tạp chí Aquaculture .

VĂN THÁI (Lược dịch)