PV Báo NNVN đã có cuộc trao đổi với bà Hà Thị Liên (ảnh), Phó Chủ tịch Ủy ban TW MTTQ Việt Nam, thành viên Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG xây dựng NTM về vấn đề này.
Khơi dậy sức mạnh trong dân
Thưa bà, với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội, MTTQ Việt Nam các cấp đã có những hoạt động gì để thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng NTM”?
Chúng tôi xác định rằng, việc xây dựng NTM và thực hiện các tiêu chí của NTM là để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân ở khu vực nông thôn.
Do đó, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của MTTQ tổ chức tuyên truyền đến từng khu dân cư, từng gia đình, đoàn viên, hội viên về mục đích, ý nghĩa nội dung, tiêu chí xây dựng NTM để người dân hiểu rằng, họ chính là chủ thể của chương trình lớn này.
Cụ thể, Ban Thường trực Ủy ban TW MTTQ Việt Nam đã hướng dẫn các tỉnh, TP, các tổ chức thành viên tham gia hưởng ứng chương trình với từng nội dung cụ thể.
Trong đó, chúng tôi chú trọng công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện từng phần việc, từng tiêu chí về xây dựng cơ sở hạ tầng, xóa bỏ hủ tục lạc hậu của đồng bào miền núi, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho nông dân.
Với những biện pháp thiết thực, cụ thể, MTTQ các cấp đã động viên các tầng lớp nhân dân đoàn kết, giúp nhau phát triển kinh tế, làm giàu cho mình và cho cộng đồng.
Theo thống kê của MTTQ các tỉnh, TP, trong những năm qua, nhờ công tác tuyên truyền, vận động, hàng nghìn ha đất được người dân tự nguyện hiến để làm đường, làm công trình công cộng, hàng triệu ngày công lao động, hàng ngàn tỷ đồng được nhân dân đóng góp làm đường giao thông, kênh mương, đưa điện thắp sáng đến khu dân cư đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong phong trào xây dựng NTM ở nhiều địa phương. Đây chính là việc góp phần thực hiện tiêu chí về giao thông, thủy lợi.
Cũng trong năm 2013, Cuộc vận động “Ngày vì người nghèo” đã vận động được hơn 6.800 tỷ đồng, xây dựng sửa chữa được hơn 45 nghìn căn nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo, hỗ trợ hàng nghìn công trình dân sinh và hàng triệu hộ nghèo được giúp đỡ, hỗ trợ khám chữa bệnh, học tập, phát triển SX… qua đó góp phần thực hiện tiêu chí về nhà ở dân cư, giảm nghèo nâng cao thu nhập.
Được biết, MTTQ có cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, trong khi đó, Chương trình MTQG xây dựng NTM cũng có những tiêu chí tương tự. MTTQ các cấp đã lồng ghép thực hiện như thế nào, thưa bà?
Việc tổ chức thực hiện phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng NTM” đã được các địa phương lồng ghép và tiến hành đồng thời với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” đã tạo nên động lực khơi dậy mọi tiềm năng sức mạnh của mỗi người, mỗi gia đình và cộng đồng dân cư, tăng cường sức mạnh khối Đại đoàn kết và thể hiện sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân.
Chúng tôi cho rằng, có xuống khu dân cư mới thấy rõ vai trò của MTTQ các cấp trong vận động nhân dân xây dựng NTM. Tại nhiều địa phương, những người có uy tín, các chức sắc tôn giáo là những nhân tố quan trọng vận động nhân dân hiến đất làm đường, xây dựng các thiết chế văn hóa.
Từ sự lồng ghép đó đã tạo sự chuyển biến nhận thức của cán bộ và nhân dân trong việc xây dựng đạo đức và lối sống, gắn liền với việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tạo môi trường văn hóa lành mạnh ở cộng đồng dân cư. Theo tổng hợp, đã có gần 70 nghìn khu dân cư không có trẻ em bỏ học, 60 nghìn khu dân cư có nhà văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng…
Người dân đã đồng sức đồng lòng xây dựng NTM
Tăng cường giám sát
Thưa bà, với vai trò phản biện xã hội, MTTQ các cấp đã phát huy thế nào để giám sát quá trình xây dựng NTM, đặc biệt là tiêu chí xây dựng hạ tầng?
Chúng tôi đã tổ chức hướng dẫn cho nhân dân phát huy tốt vai trò giám sát, phản biện xã hội, đẩy mạnh hoạt động của Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng, tạo điều kiện để nhân dân thực hiện quyền giám sát, tham gia đóng góp ý kiến trong xây dựng NTM, nhất là những công trình do nhân dân đóng góp.
Tuy nhiên, theo chúng tôi, hiện nay tại một số địa phương xuất hiện tình trạng vận động xây dựng NTM quá sức người dân.
Có những công trình như chợ dân sinh xây dựng tiền tỷ nhưng người dân không vào buôn bán gây lãng phí, MTTQ Việt Nam sẽ kiểm tra, giám sát tránh để tình trạng lãng phí gây mất lòng tin.
Cùng với đó, MTTQ Việt Nam cũng sẽ tham mưu, phản biện những cơ chế chính sách như tín dụng cho nông dân, hay tiêu chí xây dựng NTM cho phù hợp với từng vùng miền.
Có một thực tế là, dù lãnh đạo một lực lượng lớn, gồm MTTQ các cấp, các đoàn thể, tổ chức thành viên và nhân dân, song MTTQ lại không nắm được vấn đề tài chính, một trong những yếu tố quan trọng nhất trong xây dựng NTM. Điều này có gây khó khăn cho hoạt động của MTTQ, thưa bà?
Chúng tôi không cho đó là khó khăn, bởi chức năng của MTTQ trong công tác xây dựng NTM là tuyền truyền, vận động và giám sát.
Như vậy, cùng với các tiêu chí của Chương trình xây dựng NTM, MTTQ đã góp phần tăng cường và mở rộng việc tập hợp các tầng lớp nhân dân, khối đại đoàn kết toàn dân tộc không ngừng được củng cố, tạo nên sức mạnh từ mỗi địa bàn dân cư, tạo điều kiện cho việc phát huy quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân.
Ngoài ra, cũng từ những cuộc vận động và giám sát, cộng đồng dân cư tự quản, đoàn kết sẽ từng bước được xây dựng, từ đó hệ thống chính trị ở cơ sở được củng cố, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ KT-XH của địa phương.
Chương trình MTQG xây dựng NTM là chương trình dài hơi. MTTQ có những giải pháp gì trước mắt và lâu dài để tiếp tục thực hiện tốt chương trình này, thưa bà?
Trong năm 2014 và những năm tiếp theo, MTTQ Việt Nam tham gia xây dựng NTM sẽ tập trung vào 6 nhiệm vụ trọng tâm.
Theo đó, MTTQ các cấp tiếp tục tuyên truyền sâu rộng, nâng cao nhận thức trong các tầng lớp nhân dân về mục đích, ý nghĩa, nội dung về chủ trương xây dựng NTM của Đảng, Nhà nước về phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng NTM”; về chủ trương, nội dung, giải pháp của MTTQ Việt Nam vận động toàn dân tham gia xây dựng NTM gắn với việc thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.
Phải đẩy mạnh việc trao đổi kinh nghiệm, tổ chức triển khai giữa các tỉnh, TP về kinh nghiệm, giải pháp MTTQ Việt Nam tham gia xây dựng NTM. Những mô hình NTM cần được tuyên truyền để nhân rộng mô hình phù hợp với từng vùng miền. MTTQ Việt Nam cũng sẽ chọn và tổ chức những hội nghị chuyên đề ở Trung ương và các vùng miền để thảo luận rút ra thực trạng MTTQ tham gia xây dựng NTM có yếu kém khó khăn, điểm sáng để thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.
Đặc biệt, MTTQ Việt Nam vận động nhân dân tăng cường công tác giám sát tổ chức, thực hiện xây dựng NTM để từ đó phát hiện ra những khu dân cư làm chưa đúng theo chủ trương chính sách, đồng thời giúp chính quyền và ban chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động hoạt động có hiệu quả hơn.
Xin cảm ơn bà!
