Thời gian qua, nhiều chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ ngư dân phát triển kinh tế biển đã được ban hành. Tuy nhiên, ngư dân vẫn phải đối diện nhiều khó khăn. Do vậy, cần nhiều hơn nữa giải pháp hỗ trợ ngư dân phát triển kinh tế biển.
Ngư dân còn đủ khó
Cái khó của ngư dân hiện nay là việc tàu đánh bắt xa bờ chưa tương xứng, đa số là tàu vỏ gỗ truyền thống, công nghệ và kỹ thuật khai thác hạn chế, thông tin về ngư trường không đầy đủ, trữ lượng hải sản bị cạn kiệt. Bên cạnh đó, các trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá còn thiếu và yếu, trong khi sản phẩm thủy sản của ngư dân bị tư thương thao túng, ép giá và giá vật tư thiết yếu phục vụ khai thác xa bờ ngày càng tăng.
Theo UBND tỉnh Bình Định, các cơ sở hạ tầng bến cá, cảng cá tuy được đầu tư nhưng chưa đồng bộ, sức cạnh tranh của sản phẩm thủy sản trên thị trường còn thấp nên ngư dân gặp nhiều khó khăn. Vấn đề tranh chấp ngư trường đánh bắt, bị nước ngoài bắt giữ, bị tàu lạ đâm chìm… không chỉ gây ra thiệt hại lớn về người và tài sản mà còn ảnh hưởng đến đời sống sản xuất, tâm lý bất ổn đối với ngư dân.
Hiện cơ sở cảng cá, bến cá đã được đầu tư nhưng chưa đồng bộ - Ảnh: Đức Lợi
Ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, cho biết, ngành thủy sản của tỉnh vẫn còn những hạn chế như: lượng tàu thuyền tăng nhưng phần lớn là thuyền nhỏ hơn 20 CV đánh bắt thủy sản ven bờ; cơ sở hạ tầng, dịch vụ hậu cần còn nhiều yếu kém, đến nay trong tỉnh vẫn chưa có cảng cá nào được đầu tư hoàn chỉnh. Điều kiện bốc dỡ hàng hóa và vệ sinh tại cảng còn hạn chế, làm giảm chất lượng thủy sản qua bến, các khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá chưa gắn với đầu tư cơ sở dịch vụ hậu cần nên hiệu quả không cao. Các chính sách hỗ trợ cho ngư dân chỉ giải quyết được những khó khăn trước mắt nên sinh kế của ngư dân cũng thiếu bền vững...
Ông Nguyễn Ngọc Oai, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho rằng, việc thực hiện hỗ trợ phát triển tàu cá chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được so với nhu cầu thực tế của ngư dân. Đội ngũ thuyền trưởng, thuyền viên chưa đào tạo nên không đủ khả năng vận hành sử dụng phương tiện lớn, hiện đại. Tiến độ đầu tư nâng cấp cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của ngư dân, mới đạt 36% so với quy định.
Cần nhiều giải pháp khắc phục
Ông Nguyễn Huy Lượng, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cho rằng, thực tế cho thấy, các chính sách về vay vốn tín dụng để đóng mới, cải hoán tàu đánh bắt xa bờ chỉ đáp ứng được số ít nhu cầu của ngư dân. Chính phủ cần tiếp tục đầu tư hỗ trợ cho ngư dân đóng mới tàu có công suất lớn, với chính sách hỗ trợ phù hợp điều kiện kinh tế của ngư dân, thủ tục cho vay cần thông thoáng hơn. Chính sách hỗ trợ dầu cho tàu cá khai thác ở vùng biển xa chưa phù hợp, còn tình trạng bình quân so với mức tiêu hao nhiên liệu giữa các tàu công suất lớn và nhỏ. Nhà nước cần tăng cường hỗ trợ tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn và hỗ trợ thiệt hại đối với các phương tiện bị mất, bị hư hỏng nặng. Cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ thu hút con em ngư dân theo học nghề khai thác hải sản tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp nghề để tạo nguồn nhân lực hoạt động nghề cá trên biển...
Tiến sĩ Trần Du Lịch, Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh, nói: “Tôi rất băn khoăn về bài toán tín dụng để đầu tư vào phương tiện, đổi mới kỹ thuật đánh bắt của ngư dân. Để cải thiện đời sống ngư dân, cần phải nâng cao chất lượng sản phẩm thủy sản chế biến xuất khẩu, đồng thời phải chọn sản phẩm thủy sản chiến lược để tập trung đầu tư. Cùng đó, nên sớm xây dựng một trung tâm hải sản quốc gia, ưu tiên đặt tại miền Trung, nhằm giải quyết đồng bộ từ xây dựng cảng, nơi neo đậu tàu thuyền, dịch vụ hậu cần, xây dựng nhà máy chế biến, trung tâm thương mại… đáp ứng nhu cầu bức thiết của ngư dân.
