Cải tạo ao ươm giống
Trước khi cải tạo ao ươm cần rút hết nước, dọn sạch cỏ bờ, vét hết lớp bùn đáy ao 15 - 20 cm. Lấp hết các lỗ mội, chỗ rò rỉ, diệt cá tạp, ốc, cua... bằng dây thuốc cá và dùng tay bắt. Đáy ao cần phơi nắng 5 - 7 ngày cho thật khô để diệt các vi sinh vật bất lợi và cần phải bón vôi khử trùng đáy ao từ 10 - 15 kg vôi/100 m2 ao. Bón phân vô cơ hay bột cá với lượng 2 - 2,5 kg/100 m2 ao để gây trứng nước và tạo màu nước sau này. Sau 7 - 10 ngày thì cho nước vào ao. Nước ao phải đạt tiêu chuẩn sạch, pH trung tính, không bị nhiễm bẩn hữu cơ, không có hóa chất, thuốc BVTV... Khi cho nước sông vào ao cần phải dùng lưới cước bịt miệng cống để tránh bất cứ loài sinh vật nào vào ao làm hại cá. Mực nước cho vào ao 1 - 1,2 m. Khi nước đã ổn định trong ao cần kiểm tra sao cho pH từ 6,5 - 7,5, độ trong 25 - 35 cm, lượng oxy hòa tan từ 3 - 5 ppm.
Lưu ý: Trong quá trình ươm cá cần luôn giữ sạch nguồn nước, quan sát màu nước hàng ngày để điều chỉnh lượng thức ăn, tránh làm môi trường nước bị nhiễm bẩn. Nếu quan sát thấy cá nổi đầu là thiếu oxy phải ngưng cho ăn và bón phân, đồng thời tiến hành thay nước mới. Cần chú ý đến dịch hại của cá vì nếu có thì tỷ lệ hao hụt sẽ rất cao. Khi cá còn nhỏ cần tạo bóng mát cho cá, tránh để ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp xuống ao.
Chuẩn bị dụng cụ sinh sản và cho cá đẻ
Khi chọn cá bố mẹ thì cá cần đạt đến giai đoạn thành thục, trọng lượng cá bố mẹ từ 150 - 200 g/con. Khi đạt tuổi sinh sản cá đực có “sẹ” (tinh dịch) chảy ra khi vuốt nhẹ vào bụng, cá cái thân tròn, bụng to mềm.
Dụng cụ cho cá sinh sản gồm có thau nhôm đường kính 70 - 80 cm, cao 30 - 40 cm, vừa dùng cho cá đẻ vừa ấp trứng; vợt vớt trứng; ống nhựa trong nhỏ dùng để cấp nước khi cá nở đồng thời để rút những trứng bị ung, vỏ trứng và cặn bã; ống tiêm chích nhỏ (3 - 5 ml).
Chích thuốc DHG kích thích cá bố mẹ. Nếu cá rô thường dùng một lọ DHG cho 2 kg cá, khoảng 25 - 30 con giống, thì cá rô đầu vuông một lọ chỉ chích 3 con.
Tiêm cá và ấp trứng cá: tiêm vào gốc vi ngực hoặc phần cơ của gốc vi lưng. Sau khi tiêm thuốc, thả cá bố mẹ vào thau có mực nước từ 1/2 - 2/3. Thau cần có lưới cước đậy phía trên và dùng dây chì cột chặt miệng thau để không cho cá nhảy ra ngoài, đặt thau ở nơi yên tĩnh, mát. Thời gian hiệu quả của thuốc là từ 8 - 12 giờ.
Cá sau khi được tiêm thuốc 2 - 3 giờ thì được chuyển vào dụng cụ cá đẻ. Khi đó cá sẽ rượt đuổi nhau, đến khi chúng nằm yên hay bơi phân tán thì tiến hành thu trứng cho vào thau ấp. Thời gian ấp trứng từ 16 - 20 giờ.
Mật độ trứng cho ấp là 3.000 trứng/lít nước. Cần thay nước ngày 2 lần. Khi trứng nở dùng ống nhựa trong rút nước cặn, vỏ trứng và trứng ung bỏ đi và cho dòng nước chảy nhẹ vào để cung cấp cho cá bột.
Sau khi nở, cá sử dụng noãn hoàng để sống, nở được 25 - 30 giờ thì cho ăn và thả cá bột xuống ao ươm vào lúc sáng sớm hay chiều mát. Không nên thả cá lúc trời mưa hoặc nắng gắt.
Chú ý: trước khi thả cá bột xuống ao ươm cần quan sát hoạt động của cá. Cá phải bơi lội nhanh và di chuyển xuống lớp dưới. Sau khi cá nở 25 - 30 giờ thì cho cá ăn bằng lòng đỏ trứng gà, trứng vịt đã luộc, tán nhuyễn.
Mật độ và thức ăn
Mật độ cá thả từ 400 - 500 con/m2. Mười ngày đầu cho cá ăn thức ăn gồm: 3 kg bột đậu nành trộn với 10 lòng đỏ trứng vịt đã luộc chín, pha với nước trải đều trên mặt nước ao. Trong ngày, cách 2 giờ cho con giống ăn 1 lần. Mười ngày tiếp theo tăng lượng thức ăn cho cá lên theo quá trình tăng trưởng của cá và khi cá giống ươm được hai mươi ngày trở lên thì cho cá ăn bằng cám trộn với bột cá... Sang tháng thứ hai cá giống đã lớn cần cho ăn lòng đỏ trứng (8 - 10 trứng), đậu nành (0,5 kg) cho 50.000 cá bột/ngày, cho ăn 3 - 4 lần/ngày. Sau 10 ngày cho ăn bột cá 40%, cám mịn 30%, bột đậu nành 30% hoặc cho ăn bột cá 0,5 kg/100 m2/lần. Khẩu phần ăn 8 - 10% trọng lượng cá. Cần kết hợp bón phân hữu cơ 7 - 10 ngày một lần với liều lượng 5 - 7 kg/100 m2, phân cần được ủ kỹ trước khi sử dụng.
Tốc độ tăng trưởng của cá sau khi ươm 2 tháng có thể đạt 200 - 300 con/kg. Tỷ lệ sống sau khi ươm thường là 65 - 70%. Cá giống cỡ 200 - 300 con/kg có thể xuất bán. Cá cỡ này nếu được nuôi thâm canh sẽ đạt 150 - 200 g/con sau 3 tháng nuôi.
