Ông Nguyễn Văn Hết đứng giữa ao tôm sử dụng vi sinh Bacill-MT hiệu quả.
Bị kỉ luật vì… ham nghiên cứu khoa học
Bà Mai Thi nghiên cứu sinh đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ Vi sinh vật cấp cơ sở, một nhà khoa học hiếm hoi nghiên cứu được chế phẩm vi sinh ST Bacilli-MT, có thể cứu nguy cho con tôm nuôi ở ĐBSCL.
Chế phẩm sinh học ST Bacilli-MT do nhóm tác giả 7 người, bà Mai Thi đứng đầu, ở Trung tâm Quan trắc TNMT tỉnh Sóc Trăng nghiên cứu từ thực tiễn. Nhóm hợp tác với Hiệp hội tôm Mỹ Thanh (tỉnh Sóc Trăng) lấy mẫu đất, bùn, nước, tôm để nghiên cứu và kết quả cũng ứng dụng tại đây, cùng một số nông hộ nhỏ lẻ nuôi tôm mật độ thưa ở Sóc Trăng. Kết quả nghiên cứu này đoạt giải Nhì Hội thi Sáng tạo kĩ thuật tỉnh Sóc Trăng năm 2014 – 2015, được UBND tỉnh tặng Bằng khen. Cá nhân bà Mai Thi được Tổng Liên đoàn lao động tặng Bằng Lao động sáng tạo. “Khảo nghiệm tại ao tôm thấy kết quả tốt, nước trong xanh, các chất độc gây hại cho tôm giảm hẳn, nên nuôi tôm luôn thành công, lợi nhuận cao” – ông Nguyễn Văn Nhiệm, Chủ tịch Hiệp hội tôm Mỹ Thanh thời điểm năm 2015 cho biết.
Thứ 2 và 4 từ trái qua, bà Mai Thi và ông Trần Đình Luân cùng cán bộ nông nghiệp kiểm tra tôm nuôi khảo nghiệm ở xã Tham Đôn, huyện Mỹ Xuyên Ảnh: Xuân Trường
Từ năm 2016, sản phẩm ST Bacilli-MT được tặng cho các hộ nuôi tôm dùng thử, nhằm khảo nghiệm diện rộng. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng cũng tổ chức khảo nghiệm, với 4 ao rộng 13.500m2, nuôi một vụ tôm giữa năm 2016, lời hơn 1,4 tỉ đồng. Việc khảo nghiệm diện rộng tiếp tục cho đến nay.
Ngoài ra, trong thời gian bà Mai Thi làm Giám đốc, Trung tâm Quan trắc TNMT còn nghiên cứu thành công 2 chế phẩm sinh học, dùng để xử lí hầm cầu vệ sinh là: ST Bacilli 1 (dạng bột) và ST Bacilli 2 (dạng lỏng). Đây là sản phẩm từ đề tài nghiên cứu thạc sĩ và tiến sĩ của bà Mai Thi “Ứng dụng công nghệ sinh học xử lí rác hữu cơ, phục vụ sản xuất nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng”. Luận án tiến sĩ đã báo cáo Hội đồng cấp cơ sở ngày 12/12/2016.
Ông Lý Trịnh Trường Sơn tươi cười bên ao nuôi tôm thoát tình trạng ô nhiễm, cho lời cao
Quá trình làm luận án, bà Mai Thi được Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ cấp kinh phí nghiên cứu 2 sản phẩm trên, theo Quyết định ngày 23/12/2014. Sau đó, 2 sản phẩm còn được UBND tỉnh Sóc Trăng (Quyết định ngày 24/9/2015), cho thực hiện theo Dự án “Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của tỉnh Sóc Trăng năm 2015”. Những quyết định coi trọng giá trị của 2 sản phẩm trong việc bảo vệ môi trường. Bởi lẽ, xử lí ô nhiễm môi trường bằng công nghệ sinh học, là chuyển chất thải xấu thành dạng vật chất có lợi, hạn chế vật chất có hại, bảo đảm được sự cân bằng vật chất trong tự nhiên.
Hai sản phẩm được Công ty CP Chứng nhận và Giám định Vinacert cấp chứng nhận, phù hợp với các yêu cầu kĩ thuật của tiêu chuẩn Việt Nam. Từ năm 2013 – 2016, 2 sản phẩm được bán ra thị trường, xử lí khá tốt nhiều bãi rác và vùng nước ô nhiễm. Đó là khử mùi hôi ở bãi rác các huyện: Long Phú, Thạnh Trị; xử lí ô nhiễm nguồn nước kênh rạch ở thị xã Ngã Năm. Lãnh đạo Trung tâm cho biết, tổng doanh thu gần 300 triệu đồng, đưa vào sổ sách kế toán đầy đủ.
Kết quả ứng dụng 2 sản phẩm để xử lí rác thải hữu cơ đã được đăng trong Tạp chí Tài Nguyên và Môi trường của Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT), số tháng 11/2016. Tuy nhiên, theo quy định mới trong Nghị định số 60/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016, hai sản phẩm sinh học xử lí hầm cầu vệ sinh muốn lưu hành, phải khảo nghiệm và được Tổng cục Môi trường, BộTN&MT cấp phép.
Một lãnh đạo SởTN&MT tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Trung tâm đã làm thủ tục theo quy định mới, để đưa sản phẩm ra thị trường. Nhưng do là đơn vị sự nghiệp tự chủ về tài chính, hạn chế trong đầu tư sản xuất và kinh doanh, nên Trung tâm còn cân nhắc. Trong kế hoạch năm 2017, Trung tâm chưa dự kiến tiếp tục đầu tư sản xuất, nên không mời Công ty CP Chứng nhận và Giám định Vinacert đánh giá lại. Bởi vậy, ngày 21/7/2017, Công ty CP Chứng nhận và Giám định Vinacert thông báo hết hiệu lực của Giấy chứng nhận cũ cho phép 2 chế phẩm ST Bacilli 1 và ST Bacilli 2 lưu hành.
Đang lúc khó khăn trong thủ tục lưu hành 2 chế phẩm vi sinh xử lí hầm cầu vệ sinh, thì bà Mai Thi cũng hết nhiệm kì làm Giám đốc Trung tâm Quan trắc TNMT. Bà được bổ nhiệm ngày 28/2/2012, đến ngày 28/2/2017, hết nhiệm kì mà chưa có quyết định bổ nhiệm mới, SởTN&MT tỉnh ra quyết định phân công bà phụ trách Trung tâm. Tuy nhiên, không có quy định cho việc phân công phụ trách, nên ngày 24/3/2017, SởTN&MT lại có quyết định hủy quyết định trên. Từ đó, bà Mai Thi trở thành chuyên viên “ngồi chơi xơi nước”.
Mới đây, ngày 22/8/2017, bà Mai Thi đột ngột bị khiển trách về Đảng. Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Trần Văn Thanh cho báo chí biết, Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy khối cơ quan tỉnh kỉ luật “khiển trách” bà Mai Thi. Lí do, lúc còn làm Giám đốc Trung tâm, bà Thi vi phạm về việc phối hợp tổ chức hội thảo, hướng dẫn kinh nghiệm nuôi tôm ứng dụng chế phẩm ST Bacilli-MT. Trong lúc, sản phẩm này chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép lưu hành. Hơn thế, bà kí biên bản thỏa thuận cung ứng sản phẩm ST Bacilli-MT cho người nuôi tôm thẻ chân trắng, cũng không đúng với chức năng, nhiệm vụ được giao. Từ đó một số tờ báo có bài quy kết bà Mai Thi “lừa đảo khoa học”.
Sau khi có quyết định kỉ luật, một số cán bộ ở SởTN&MT tỉnh Sóc Trăng phân tích, lí do kỉ luật như thế là có sự nhầm lẫn. Thứ nhất, sản phẩm ST Bacilli-MT dùng trong nuôi tôm thẻ chân trắng, được phát triển từ sản phẩm nghiên cứu khoa học, đang trong giai đoạn thử nghiệm, chưa lưu hành thương mại. Do đó, chưa phải xin phép và chưa cần thiết cơ quan nào cho phép.
Thứ hai, nghiên cứu khoa học là đúng với chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm. Bởi Trung tâm là đơn vị khoa học công nghệ, đã được Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Sóc Trăng cấp “Chứng nhận đăng kí hoạt động khoa học và công nghệ” ngày 26/12/2014. Trung tâm có phòng thí nghiệm đạt chuẩn Quốc gia về lĩnh vực Hóa và Sinh. “Chứng chỉ công nhận Phòng thí nghiệm Trung tâm Quan trắc TNMT Sóc Trăng đạt chuẩn”, được Văn phòng Chứng nhận chất lượng của Bộ Khoa học và Công nghệ cấp ngày 12/3/2013, có giá trị đến ngày 12/3/2019.
Cứu tinh của người nuôi tôm
Để làm rõ việc bà Mai Thi “lừa đảo khoa học” như thế nào, chúng tôi đã đi trực tiếp vào các hộ nuôi tôm ở Sóc Trăng, có sử dụng chế phẩm vi sinh ST Bacilli-MT của bà Mai Thi. Điều bất ngờ, ai cũng “khóc” cho nhà khoa học nữ này và đều lên tiếng kêu oan cho ân nhân của mình.
Ông Nguyễn Văn Hết, ở ấp Hòa Nhờ B, xã Hòa Tú, huyện Mỹ Xuyên khẳng định, cả 4 vụ tôm gần đây ông dùng chế phẩm vi sinh ST Bacilli-MT để xử lí ao nuôi, cả 4 vụ đều thành công. Chỉ tay về ngôi nhà mới khang trang. Ông Hết nói: “Không hiểu căn cứ vào đâu mà báo đăng, nói cô Mai Thi lừa đảo khoa học? Còn người dân nuôi tôm chúng tôi thì biết ơn cô Mai Thi không hết. Cũng nhờ sản phẩm của cô Mai Thi, gia đình tôi xây được ngôi nhà này”.
Theo ông Hết, ông có 6 ao tôm, năm 2016, được tặng cho sử dụng thử ST Bacilli-MT để cải tạo môi trường 1 ao rộng 1.500m2, nuôi 2 vụ lời 135 triệu đồng. Năm nay, ông tiếp tục thu lời cao. “Các ao sử dụng chế phẩm vi sinh của doanh nghiệp khác thì hiệu quả kém hơn rõ rệt. Chế phẩm ST Bacilli-MT, khi xử lí ao, cho nước rất tốt, kiểm tra thấy khí độc ít hẳn đi” – ông Hết cho biết thêm.
Cũng như ông Hết, ông Cao Thanh Hoàng, ở ấp Năm Căn, xã Lai Hòa, thị xã Vĩnh Châu cũng rất ngạc nhiên và bất bình, khi hay tin có báo nêu bà Mai Thi lừa đảo khoa học. Ông Hoàng cho biết: “Tôi là cán bộ Nhà nước, hai năm trước nghỉ hưu, nên về quê nuôi tôm. Do vùng đất địa phương mấy năm trước bị ô nhiễm nặng nề, nên nuôi tôm luôn thất bát. Tôi đã phải bán một căn nhà để trả nợ vì tôm chết liên tục. Trong hoàn cảnh bế tắc, tôi biết cô Mai Thi và được tặng sử dụng thử chế phẩm vi sinh ST Bacilli-MT do cô ấy đưa xuống, mà cải thiện được môi trường và thắng 2 vụ liên tiếp”.
Khi được hỏi, sắp tới đây nếu bà Mai Thi không còn sản xuất vi sinh nữa, thì ông sẽ làm gì với đầm tôm của mình? Ông Hoàng quả quyết: “Tôi sẽ nghỉ nuôi tôm vì chỉ còn một cái nhà để ở”.
Quá bất công
Trước dư luận về việc bà Mai Thi “lừa đảo khoa học”, PGS-TS Nguyễn Hữu Hiệp, Viện Nghiên cứu và phát triển công nghệ sinh học, Đại học Cần Thơ chia sẻ: “Tôi không hiểu được, tại sao gọi là lừa đảo khoa học? Người ta có cả một công trình nghiên cứu công phu, được Sở Khoa học và Công nghệ kiểm tra, đánh giá tốt… Nếu làm gian dối, kém chất lượng để đem bán giá cắt cổ, thì có thể gọi là lừa đảo. Đằng này chỉ mới tặng sản phẩm thử nghiệm và đang được nông dân đánh giá cao, thì lừa đảo cái gì? Những người có tài và tâm huyết như Mai Thi cần được dung dưỡng và khuyến khích phát huy. Hơn nữa, công trình của Mai Thi lại rất phù hợp và cần thiết cho nghề nuôi tôm ở ĐBSCL vốn dĩ rất bấp bênh, rủi ro cao. Vụ việc này có gì đó quá bất công, có dấu hiệu trù dập và ngăn cản sự tiến bộ của khoa học”.
Thái Đào
CÔNG TY TNHH SẢN XUẤT THƯƠNG MẠI BÃ HÈM BIA.
Hotline: 091 567 2347
Email: bahembianhapkhau@gmail.com
Web: bahembia.com
----------------------------------------
Đơn vị phân phối:
CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ THIÊN KHÔN PHÚ
Adress: 63 Đường số 13 - P.Bình Trị Đông B - Q.Bình Tân - TP.HCM
Phone: 028.6260 0412 -Fax: 028.6260 2239
Email: thienkhonphujsc@gmail.com
Kho hàng: Lô F9, Khu Công Nghiệp Vĩnh Lộc, Xã Vĩnh Lộc B, Huyện Bình Chánh
