Bổ sung sâu gạo vào thức ăn tôm thẻ chân trắng giúp tôm tăng cường sức đề kháng. Ảnh minh họa: Internet

Giải pháp thay thế nguồn đạm từ bột cá trong thức ăn thủy sản (TATS) ngày càng trở nên cấp thiết do sự khan hiếm bột cá làm cho giá bột cá tăng, qua đó chi phí thức ăn ngày càng tăng trong nuôi trồng thủy sản. trùnquế (Eisenia fetida), ấu trùnruồi lính đen, và sâu gạo (Tenebrio molitor) là 3 loại nguyên liệu sẵn có, giá rẻ và có giá trị dinh dưỡng cao được dùng để thay thế cho bột cá.

Trùn quế (Eisenia fetida)

Trùn quế (Eisenia fetida) là nguồn protein động vật có hàm lượng dinh dưỡng cao, dễ tiêu hóa và chứa hàm lượng cao các acid amin thiết yếu. Đây là các nguồn protein động vật có giá thành thấp và dễ sản xuất ( chúng được sản xuất từ phân động vật hoặc chất thải nông sản). Vì vậy, sử dụng nguồn đạm từ trùn quế đơn lẻ hay kết hợp với các nguồn đạm có nguồn gốc động vật khác như: ấu trùng ruồi sẽ góp phần giảm chi phí thức ăn.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, bột trùn quế và bột ấu trùng ruồi có thể dùng làm thức ăn cho cá trê giống, có khả năng thay thế hoàn toàn bột cá trong công thức thức ăn cùng với sự bổ sung của lysine hoặc arginine. So với việc dùng bột cá, thức ăn từ bột trùn quế và bột ấu trùng ruồi mang lại hiệu quả kinh tế hơn chiếm khoảng 70-75% khi so sánh với thức ăn sử dụng bột cá. Giá thành bột trùn quế và bột ấu trùng ruồi tương đương khoảng 61-76% giá bột cá.

Kết quả thí nghiệm cho thấy trong công thức thức ăn của cá trê giống có thể dùng bột trùn quế và bột ấu trùng ruồi với tỉ lệ 2:5 nhằm thay thế hoàn toàn bột cá, với công thức này cá tăng trưởng tốt, mang lại giá trị kinh tế, đồng thời đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng trog thịt cá.

Ấu trùng ruồi lính đen (black soldier fly pupae)

Thay thế bột cá bằng bột ấu trùng ruồi lính đen được xem là một giải pháp bền vững cho ngành công nghiệp nuôi trồng thủy sản. Ruồi lính đen được phát hiện ở Úc vào những năm 1960, nó không gây hại như ruồi nhà thông thường và khả năng gây bệnh của chúng là rất nhỏ. Ấu trùng ruồi lính đen hứa hẹn mang đến giá trị kinh tế cao.

Ấu trùng ruồi lính đen phân hủy rác thải, phân của chúng thải ra được xem như là nền đất giúp chúng phát triển tốt hơn. Khoảng 50% lượng phế phẩm được chúng phân hủy trong vòng 24h, qua đó cho thấy chúng có khả năng tiêu thụ một lượng lớn phế phẩm khoảng 100-200 tấn mỗi ngày.

Hàm lượng protein trong ấu trùng đạt cao nhất sau 2-3 tuần tuổi. Việc sử dụng nguồn protein từ ấu trùng ruồi lính đen vừa đem lại lợi nhuận khổng lồ, vừa giúp giảm thiểu lượng chất thải hữu cơ trong tự nhiên. Qua đó, giúp tạo ra nguồn protein bền vững, đồng thời kiểm soát được chất thải ra môi trường.

Một trong số những ưu điểm nổi bật của việc sử dụng protein côn trùng, trong đó tiêu biểu là ấu trùng ruồi lính đen, là có thể sản xuất với số lượng lớn trong điều kiện không gian hẹp vì chúng phát triển rất nhanh. Ấu trùng ruồi lính đen có thể được sử dụng làm thức ăn cho các vật nuôi khác như: heo và gà. Trong tương lai chúng cũng có thể được dùng làm thực phẩm cho người.
Được sự chấp nhận của Châu Âu trong việc sử dụng côn trùng thay thế bột cá trong TATS, nhiều công ty tập trung xây dựng nhà máy sản xuất côn trùng cung cấp nguyên liệu cho thức ăn thủy sản.

Sâu gạo (Tenebrio molitor)

Nghiên cứu thay thế bột cá bằng bột ấu trùng cánh cứng sâu gạo (Tenebrio molitor) (TM) trong khẩu phần thức ăn tôm thẻ chân trằng (Penaeus vanname) tại Thái Lan cho thấy thức ăn chứa 10,3% bột sâu gạo (thay thế 50% bột cá) cho tăng trưởng của tôm tăng khoảng 33% so với thức ăn sử dụng hoàn toàn bột cá.

Hơn thế nữa, nghiên cứu cho thấy cơ chế đáp ứng miễn dịch và khả năng kháng bệnh của tôm cho ăn thức ăn có bổ sung sâu gạo cao hơn so với tôm cho ăn thức ăn hoàn toàn bột cá.

HUỲNH NHƯ